Wist je dat we als mens 2 ‘manieren van denken’ hebben?  Namelijk: systeem 1 en systeem 2 denken. Een beroepsmatige oplichter van ons brein – een illusionist – maakte mij bewust van het feit dat ik niet alles mag geloven wat ik met mijn eigen ogen zie.

De Israëlische psycholoog Daniel Kahneman is een belangrijke pionier op het snijvlak van de economie en psychologie. Hij verwerpt in zijn publicaties het idee van de rationeel calculerende mens die enkel in zijn eigen voordeel handelt. Zijn bestselling boek ‘Thinking, Fast and Slow’ uit 2011 vat decennia van onderzoek samen. Het leert ons veel over menselijk gedrag in de economische context. Kahneman introduceert in het boek ook 2 manieren van denken: systeem 1 en systeem 2 denken.

Hoe vaak vertrouw jij op je ogen? Ook op je werk? Wat is dat dat systeem 1 en systeem 2 denken en waarom moeten we ons daar bewust van zijn?

Systeem 1 denken is snel, instinctief en emotioneel. Systeem 2 denken daarentegen is langzamer, meer bedachtzaam en logischer.

Systeem 1 denken

Met systeem 1 denken kunnen we dingen doen als: de bron van een bepaald geluid lokaliseren, de som 2 + 2 = ? oplossen, met een auto op een lege weg rijden en simpele zinnen begrijpen.

Systeem 2 denken

Met systeem 2 denken kunnen we: onze aandacht op iemand richten tijdens een druk feest met veel lawaai, in ons geheugen graven om een bepaald geluid te herkennen, iemand ons telefoonnummer geven of de som 17 x 24 = ? oplossen.

Regelmatig worden we door anderen – bewust of onbewust – voor de gek gehouden. Die maken dan misbruik van ons systeem 1 denken; onze snelle, instinctieve en emotionele manier van denken waarbij ons brein vaak zelf de missende stukjes probeert in te vullen. Vaak gaat dat goed, maar soms ook niet.

Viktor Mids

Eén van die mensen die ons beroepsmatig voor de gek houdt is de bekende illusionist Viktor Mids. Laatst was ik aanwezig bij een groot technologie congres waarbij Viktor een tipje van de sluier ‘oplichtte’ over hoe hij ons brein soms ‘oplicht’.

Hij toonde ons bijvoorbeeld een foto van een groot vrachtvliegtuig met allemaal mensen er omheen. Daarna toonde hij ons een nieuwe foto – die in mijn ogen exact hetzelfde was – en vroeg ons wat er miste. Niemand in de zaal zag het. Daarna zette hij de twee foto’s naast elkaar en bleek dat we allemaal de enorme vliegtuigmotor onder de vleugel hadden gemist. Die was in de tweede foto verdwenen.

Daarna liet hij ons een testje doen. Hij vroeg de zaal om drie simpele sommen – die hij noemde – in het hoofd op te lossen. Vervolgens vroeg hij ons om aan een stuk gereedschap te denken. En daarna om dat gereedschap een bepaalde kleur te geven. Bij navraag bleek dat 90% van het aanwezige publiek een rode hamer in gedachten had! Hij legde het verbaasde publiek uit dat hij gewoon simpele statistiek had gebruikt en iets wat hij ‘priming’ noemde. Tijdens de test noemde hij bijvoorbeeld een paar keer het woord ‘hameren’ en het woord ‘rood’. Ons brein had dat onbewust opgepikt en ervoor gezorgd dat we massaal een rode hamer in gedachten namen.

Eiffeltoren

Tot slot toonde hij ons een foto van de Eiffeltoren. De foto had vreemde kleuren, als een soort negatiefbeeld. Hij vroeg ons om een tijdje naar het kruisje in het midden van de foto te staren. Daarna toonde hij ons dezelfde foto maar dan met de ’normale’ kleuren. Het gras was groen, de lucht blauw…..althans voor een paar seconden. Want toen ik met mijn ogen knipperde zag ik de Eiffeltoren in zwart-wit. Hij was altijd al zwart-wit geweest! Op de een of andere manier vulden onze breinen – dankzij het eerder getoonde negatiefbeeld – de juiste kleuren voor ons in.

Probeer het zelf maar eens!

Source: YouTube channel MINDF*CK – Viktor Mids

Raymond te Veldhuis

CheckData & DataJobs.nl